nāscor (

* * *

* * *

    Nascor, nasceris, pe. corr. natus sum, nasci. Naistre.

\

    Nasci equinis pedibus. Plin. Naistre ayant des pieds de cheval.

\

    Nasci in pedes. Plin. Naistre les pieds devant.

\

    Ex me atque hoc natus es. Terent. Je suis ta mere, et cestuy est ton pere.

\

    Penelope natus. Cic. Sa mere estoit Penelope.

\

    Iusta vxore nasci. Cic. Estre de loyal mariage.

\

    Summo genere natus. Plaut. Qui est de grande lignee, Issu de grande parenté.

\

    Natus male volente genio. Plaut. Né de malheur, De male heure né.

\

    Natus animo leni. Terent. Qui est doulx et debonnaire de nature.

\

    In dedecore natus Verres. Cic. Né et issu de meschant lieu.

\

    Sine crimine natus. Ouid. Né de loyal mariage.

\

    Ad arma natus. Ouid. Né aux armes, pour suyvre les armes.

\

    Laudi natus. Cic. Né pour avoir louange et honneur.

\

    Suis commodis natus. Cic. Pour faire son prouffit.

\

    Ita natus est. Cic. C'est son naturel.

\

    Equidem haud sum natus annos praeter quinquaginta et quatuor. Plaut. Je n'ay pas plus de cinquante et quatre ans.

\

    Annos nata est sedecim. Terent. Elle ha seize ans.

\

    Annos ad quinquaginta natus. Cice. Il ha environ cinquante ans.

\

    Nata herba ad spem foeniseciae. Varro. Qui est crue si grande, qu'on espere en faire du foin.

\

    Bene natus ager. Varro. De bonne nature.

\

    Nascuntur dissidia, facinora, oratio, etc. Cic. Plaut. Naissent, Surviennent, S'engendrent, Proviennent.

\

    Nunc demum istaec nata oratio est. Terent. Ce propos a esté trouvé et forgé presentement, et tout à propos.

\

    Scribes ad me, vt mihi nascatur epistolae argumentum. Cic. A fin que j'aye matiere de t'escrire.

\

    Vt perspiciatis vnde omnis iste natus sit error. Cic. Dont est venue ceste faulte.

\

    Ergo ita nascetur exordium. Cic. Doncques le commencement sera tel, Nous commenceront donc ainsi.

\

    Ex cupiditatibus odia nascuntur. Cic. S'engendrent.

\

    Ergo nata est sententia veterum Academicorum, vt finem bonorum dicerent, secundum naturam viuere. Cicero. Doncques l'opinion est venue et issue.

\

    Ventus nascitur. Cic. Se lieve et commence à souffler.

\

    Natus ex se. Cic. Ita degenerant, vt ipsi ex se nati esse videantur. En sorte qu'il semble qu'ils ne tiennent rien des autres, et qu'ils n'ont point de devanciers, ains eulxmesmes l'ont inventé.

\

    Homo ex se natus. Tacit. Qui s'est faict luymesme. B.

\

    Vnde hoc natum? Cic. Dont sont venues premierement ces parolles.

nāscor (altlat. gnāscor), nātus sum (altl. gnātus sum), nāscitūrus, nāscī (verwandt mit gigno), I) eig.: A) gezeugt-, geboren werden, vom Manne und vom Weibe, v. Gewächsen = wachsen, verb. mit ex, de u. Abl. od. mit bl. Abl., selten mit ab u. Abl., quod ex quocumque asino et equa nascitur, id est mulus et mula, Varro LL.: bestiae ex se natos diligunt, ihre Jungen, Cic.: ex fratre et sorore nati, die Kinder, Nep.: ex me hic non natus est, sed ex fratre, er ist nicht mein Sohn, Ter.: ex me et hoc natus est, Ter.: ex Thetide natus, Quint.: de paelice natus, Ov.: quo de genere gnatus est illic Philoctetes? Plaut.: silice non nati sumus, Cic.: natus servā, Liv.: natus deā, Ov.: nasci certo patre, einen Vater haben, Cic.: libertino patre natus, Liv. epit.: nullo patre natus, ohne bestimmten Vater, Liv.: frater utroque parente natus (Ggstz. matre eādem natus), Liv.: rusticis parentibus natus, ein Bauernkind, -sohn, Macr.: generari et nasci a principibus, Tac.: nascentur ab illis, Verg. – mit Dat. wem? vitulum matri eius natum mirae magnitudinis, Aur. Vict.: ei filium nasciturum, qui, Iul. Val. – m. Dat. für wen? non nobis solum nati sumus, Cic.: herbam non pecori tantum, sed homini nasci, Sen.: nasci aerumnis, Sen. – m. attrib. Adi. zur Angabe als wer? unde illa scivit, niger an albus nascerer? Phaedr. 3, 15, 10: astruentes illum iustum nasci aut emori mi-

————

nime convenisse, Aur. Vict. de Caes. 20, 6. – absol., impares nascimur, pares morimur, Sen.: pomorum ingens modus nascitur, Curt.: pupillus non natus, ein ungeborenes M., Cic.: alqm natum non putare, Sen.: mortalis natus, als St. geboren, Cic.: vir natus, als Mann geboren, Phaedr.: homo natus, als Mensch geboren, Menschenkind, Menschensohn, Sen. u.a. (s. Bünem. Lact. 3, 19, 7. Davis Cic. Tusc. 3, 36): Macedo natus, ein M. von Geburt, Curt.: recens natus, s. recens no. II: post homines natos, seitdem Menschen gelebt haben, Cic.: post hominum genus natum, seit Erschaffung der Welt, Cic.: aves in pedes nascuntur, kommen mit den Füßen zuerst auf die Welt, Plin.: in miseriam nascimur sempiternam, wir werden zu ewigem Elende geboren, Cic.: Graeci nati in litteris, unter den Wissenschaften aufgewachsen, Cic.: inter vepres rosae nascuntur, Amm.: natus in libero populo inter iura legesque, Liv.: sub alio caelo natae beluae, Sen.: caelum, sub quo natus educatusque essem, Liv.: id (diese Erzeugnisse) non apud eos nasci, Cic.: servus aut domi natus est aut hereditate relictus aut emptus, Ps. Quint. decl.: cuius domi haec nascuntur, dem das im eigenen Garten wächst (bildl.), Cic.: ibi natum esse, Syracusis natum esse, Plaut.: humi nascuntur fraga, Verg.: gramen, quod in eo loco gnatum esset, Gell. – Partiz. Futur. nāscitūrus, a, um, Pallad. 7, 7, 8. Cassian. de inc. Chr. 2, 3. Augustin. serm. 2,

————

1; 184, 3; 188, 4; 370, 2. Sidon. epist. 3, 3, 1. Ps. Porc. Latro decl. c. Catil. 8. Iul. Val. 1, 5 ed. Rom. (dagegen verlangt Cledon. 57, 34 K. naturus): Gerundiv nāscendus, a, um, zB. ad homines quoque nascendos vim numeri istius pertinere ait, zur Erzeugung, Bildung von Menschen, Gell. 3, 10, 7; vgl. Cod. Iust. 5, 27, 4. Cledon. 57, 34 K. – B) entspringen, entstammen, nascetur pulchrā Troianus origine Caesar, Verg.: antiquo genere natus, aus einer alten Familie, Nep.: amplissimā familiā natus, Caes.: natus summo loco, von vornehmer Herkunft, Cic.: obscure natus, von dunkler Herkunft, Eutr.: non admodum clare natus, von keiner sehr berühmten Familie, Eutr. – ex senatoribus principes nascuntur, Tac. hist. 1, 84. – II) übtr., von konkr. u. abstr. Ggstdn., entstehen, entspringen, herrühren, sich zeigen, seinen Anfang nehmen, werden, verb. mit ex, ab, in u. Abl., nasci ex omnibus rebus omne genus posset, Lucr.: ex palude nascitur amnis, Plin.: ex hoc nascitur, ut etc., daraus folgt, daß usw., Cic.: ab eo flumine collis nascebatur, erhob sich, Caes.: nulla pestis est, quae non homini ab homine nascatur, Cic.: querelae verae nascuntur pectore ab imo, Catull.: profectio nata a timore defectionis, Caes.: a vobis natus sum consularis, Cic.: invenietis id facinus natum a cupiditate, Cic.: fateor ea me studiose secutum, ex quibus vera gloria nasci posset, Cic.: Ganges in montibus na-

————

scitur, Plin.: apud quos (Auchetas) Hypanis nascitur, Mart. Cap.: nascitur ibi plumbum, Caes.: absol., inde quasi nata (wie aus dem Boden gestampft) subito classis erupit, Flor.: lunā nascente, beim Aufgang des Mondes, Hor.: nascere, Lucifer, geh auf! Verg.: natae nebulae, Ov.: nascentia templa, neu sich erhebende Tempel, Mart.: nascentis Italiae fauces, des beginnenden J., Flor.: ut mihi nascatur argumentum epistulae, damit ich Stoff zum Briefe bekomme, Cic.: in sermone nato super cenam, das sich entsponnen hatte, Suet. Caes. 87.

Außerdem bemerke man noch in bes. Bed. die Participia A) nāscentia, ium, n., organische Körper, bes. Gewächse, Vitr. 5, 1, 3 u. 8, 1. – B) nātus (gnātus), a, um, 1) subst.: a) nātus (gnātus), ī, m., α) Sohn, natus crudelis, v. Alkmäon, Verg.: volucer, v. Amor, Ov.: mihi ausculta, nate, Enn.: da, nate, petenti, Verg.: natum obiectat illis, den Tod des S., Ov.: Plur. nati, Kinder, Verg., Ov. u.a. Dicht.: in klass. Prosa nur im Ggstz. zu parentes u. dgl., nati et parentes, Cic. de amic. 27: parentes natique, Liv. 1, 23, 1: viri natique, Liv. 5, 40, 3: maritus et nati, Corp. inscr. Lat. 2, 2900: von Tieren, die Jungen, Colum., Verg. u. Ov. – β) ein Mensch, nemo natus in aedibus habitat, keine menschliche Seele, Plaut.; vgl. Lorenz Plaut., most. 389. – b) nāta (gnāta), ae, f., Tochter, gnatam requirens, Cic. fragm. H. IV, a, 694: maxima

————

natarum Priami, Verg.: si quis gnatam pro muta devovet agna, Hor.: Dat. u. Abl. Plur. natis; aber auch natabus (gnatabus), Plaut. bei Prisc. 7, 11. Corp. inscr. Lat. 2, 1963. col. 1. lin. 3. Vgl. Neue-Wagener Formenl.³ 1, 36 ff. – c) neutr. pl., terrā nata, Erzeugnisse der Erde, Cic. ep. 9, 26, 2: sponte natis ali, sich von dem nähren, was ohne Anbau wächst, Arnob. 2, 40 in. – 2) adi.: a) zu etw. geboren, zu etw. geschaffen, von Natur zu etw. bestimmt, dah. geschickt, geeignet, m. ad od. in u. Akk. od. m. bl. Dat. (s. Müller Liv. 1, 34, 3), vir ad omnia summa natus, Cic.: vir nihil minus quam ad bella natus, Liv. epit.: ad dicendum natus et aptus, recht dazu gemacht usw., Cic.: bos ad arandum natus, Cic.: locus natus ad equestrem pugnam, Liv.: nata in vanos tumultus gens, Liv.: viri in arma nati, Liv.: natis in usum laetitiae scyphis, Hor.: Crispus iucundus et delectationi natus, Cic.: natus abdomini suo, Cic., abdomini et voluptatibus, Treb. Poll.: qui se natum huic imperio putavit, Cic.: nationes natae servituti, Cic.: loca nata insidiis, Liv.: natus agendis rebus, Hor.: otium natum sermonibus serendis, Curt.: ager rē ipsā natus tegendis insidiis, Liv. – m. adversus u. Akk., Hannibal natus adversus Romanos hostis, Liv. 35, 12, 14. – mit Infin., fruges consumere nati, Hor. ep. 1, 2, 27: natus tolerare labores, Ov. met. 15, 121: pati natae (feminae), Sen. ep. 95, 21: aqua nata defluere, Sen. nat. qu. 2, 9, 2: quod

————

illa prona in terramque vergentia nihil nata sunt prospicere nisi pabulum, Min. Fel. 17, 2. – b) mit Adverbien, irgendwie (von Natur) beschaffen, ita natus locus est, Liv.: ager male natus, Varro: ita rem natam intellego, Plaut.: versus male nati, Hor.: homo improbius natus, i.e. cui magna est natura, im obszönen Sinne, Suet.: dah. e re nata, Ter., od. pro re nata, Cic., nach Beschaffenheit der Sache od. der Umstände, der Zeit. – c) mit einer Zeitbestimmung im Acc., irgendwie alt, in einem Alter von, annos nonaginta natus, Cic.: plus triginta natus annis ego sum, Plaut.: od. mit einer Zeitangabe im Genet., decem annorum natus, Varro sat. Men. 496: annorum gnatus XVI, Corp. inscr. Lat. 1, 26: septem nata annorum, ibid. 1, 1011. Vgl. magnus no. II, A, 2, b, α u. parvus no. II, C, 2, a. – ⇒ Parag. Infin. nascier, Anthol. Lat. 6, 19 R. Über die übrigen Formen von nascor vgl. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 444.

1) рождаться, происходить (lex universi est, quae jubet n. et mori PS)

2) возникать, зарождаться; брать начало, начинаться (Ganges in montibus nascitur PM; a flumine collis nascitur Cs)

3) следовать, вытекать (ex hoc nascitur, ut... C)

4) восходить, появляться

5) вырастать ( Graeci nati in littĕris C)

6) находиться ( plumbum ibi nascitur Cs); водиться, обитать ( in eā silvā multae ferae nascuntur PM). — см. тж. natus I — III

* * *

nascor, nātus, nasci (ante-class., and in poets of the class. period also gnatus, v. under P. a. B.; part. fut. nasciturus, Pall. Jun. 7, § 8; Vulg. Judic. 13, 8), 3, v. dep. [from gnascor, gnatus, root gen, whence gigno; cf. Gr. gennaô], to be born, to be begotten (of or by male or female).

Lit.; constr. with ex or de and abl., or with abl. alone; rarely with ab and abl.

With ex and abl. (esp. with name or other appellation of the mother):

cum ex utrāque (uxore) filius natus esset,

Cic. de Or. 1, 40, 183:

cujus ex filiā natus est Sestius,

id. Fam. 13, 8, 1:

Servius Tullius ex serva Tarquiniensi natus,

id. Rep. 2, 21, 37:

ex hac feminā debuit nasci, qui, etc.,

Sen. ad Helv. 16, 6:

natam sibi ex Poppaeā filiam,

Tac. A. 15, 23 init.:

ex Thetide natus,

Quint. 3, 7, 11:

ex Urbiniā natus,

id. 7, 2, 5:

Alexandri filius natus ex Barsine,

Just. 13, 2, 7; cf.:

negantis (Domitii) quidquam ex se et Agrippinā nisi detestabile nasci potuisse,

Suet. Ner. 6:

quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera,

Cic. N. D. 2, 24, 62; cf.:

convinces facile ex te esse natum, nam tui similis est probe,

Ter. Heaut. 5, 4, 7:

ex militibus Romanis et Hispanis mulieribus natos se memorantes,

Liv. 43, 3, 2;

very rarely with a designation of the father, and only with pronouns: ex hoc Domitius nascitur,

Suet. Ner. 4 init.:

Neoptolemus ex quo nata est Olympias,

Just. 17, 3, 14:

ex quo nasci nepotes deceat,

Plin. Ep. 1, 14, 2:

illum ex me natum,

Val. Max. 5, 10 ext. 3; cf.:

quod tibi filiolus vel filia nascitur ex me,

Juv. 9, 83.—

With de and abl.:

de tigride natus,

Ov. M. 9, 612; cf.:

de stirpe dei nasci,

id. ib. 11, 312:

de pellice natus,

id. ib. 4, 422:

natus de muliere,

Vulg. Job, 14, 1; 15, 14. —

With abl. (so usually with proper names;

and with general designations of parents, family, etc.): quos omnes Erebo et Nocte natos ferunt,

Cic. N. D. 3, 17, 44:

Hercules Jove natus,

id. ib. 3, 16, 42:

Nilo natus,

id. ib. 3, 16, 42:

nascetur Oedipus Lao,

id. Fat. 13, 30:

patre Marte,

id. Rep. 2, 2, 4:

Paulo,

id. Off. 1, 33, 121:

privignus Poppaeā natus,

Suet. Ner. 55:

Ascanius Creusā matre natus,

Liv. 1, 3, 2: Junia, Vell. 2, 127, 4:

amplissimā familiā nati adulescentes,

Caes. B. G. 7, 37, 1:

honestis parentibus,

Quint. 1, 11, 85; Sen. Contr. 7, 21, 1:

Mela quibus Gallio et Seneca parentibus natus,

Tac. A. 16, 17:

deus deo natus,

Liv. 1, 16, 3:

imperioso patre,

id. 7, 4, 5; 9, 1, 12: Assaraco natus Capus, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):

patre certo nasci,

Cic. Rosc. Am. 16, 46:

Apolline natus,

Ov. M. 15, 639: natus deā, son of a goddess, i. e. Achilles, id. M. 12, 86; so,

natus deā,

of Æneas, Verg. A. 1, 582:

matre Musā natus,

Cic. N. D. 3, 18, 45:

nascetur pulcrā Trojanus origine Caesar,

Verg. A. 1, 286.—

With ab and abl.:

generari et nasci a principibus,

Tac. H. 1, 16:

et qui nascentur ab illo,

Verg. G. 1, 434.—

In other constrr.:

post homines natos,

since men have lived, Cic. Phil. 11, 1, 1:

post genus hominum natum,

id. Balb. 10, 26:

in miseriam nascimur,

id. Tusc. 1, 5, 9:

aves omnes in pedes nascuntur,

with the feet foremost, Plin. 10, 53, 74, § 149:

ad homines nascendos vim hujus numeri (septenarii) pertinere,

to the formation of man in the womb, Gell. 3, 10, 7:

homo nascitur ad laborem,

i. e. it is his nature to suffer it, Vulg. Job, 5, 7.—

Transf., to rise, take beginning, derive origin, spring forth, grow, be found: O fortunatam natam me consule Romam, Cic. ap. Quint. 11, 1, 24; and ap. Juv. 10, 122:

humi nascentia fraga,

Verg. E. 3, 92:

cum nata fuerint folia,

Vulg. Marc. 13, 28:

nascitur ibi plumbum album in mediterraneis regionibus,

is found, produced, Caes. B. G. 5, 12:

onyx nascitur circa Thebas Aegyptias,

Plin. 36, 8, 12, § 61:

ex palude nascitur amnis,

rises, id. 36, 26, 65, § 190:

nascere, praeque diem veniens age, Lucifer, almum,

rise, Verg. E. 8, 17:

unde nigerrimus Auster Nascitur,

id. G. 3, 278:

nascens luna,

Hor. C. 3, 23, 2; id. S. 2, 4, 30:

nascentia templa,

newly built, Mart. 6, 4, 3:

Circaeis nata forent an Lucrinum ad saxum... ostrea,

Juv. 4, 140.— To rise, be formed (of a hill):

ab eo flumine collis nascebatur,

Caes. B. G. 2, 18; cf.:

nascitur altera moles,

Sil. 3, 530. —

Trop.

To arise, spring forth, proceed from, be produced:

scribes ad me, ut mihi nascatur epistulae argumentum,

Cic. Fam. 16, 22, 2:

nulla tam detestabilis pestis est, quae non homini ab homine nascatur,

id. Off. 2, 5, 16:

fateor ea me studiose secutum ex quibus vera gloria nasci posset,

id. Fam. 15, 4, 13:

facinus natum a cupiditate,

id. Verr. 2, 2, 34, § 82; id. Font. 16, 37:

visus ei dicitur draco... dicere quo illa loci nasceretur,

id. Div. 2, 66, 135:

strumae nascuntur maxime in cervice,

Cels. 5, 28, 7; 7, 12, 1 fin.; 7, 6, 4 fin.:

onychem in Arabiae tantum montibus nasci putavere,

Plin. 36, 7, 12, § 59:

frumenta nata sunt,

Cic. Verr. 2, 3, 63, § 147:

ex quo uno haec omnia nata et profecta esse concedit,

id. Quint. 28, 85; id. Agr 2, 33, 90:

profectio nata a timore defectionis,

Caes. B. G. 7, 43:

querelae verae nascuntur pectore ab imo,

Cat. 64, 198:

omnis obligatio vel ex contractu nascitur vel ex delicto,

Gai. Inst. 3, 88 sq. —With ut:

ex hoc nascitur ut,

hence it follows that, Cic. Fin. 3, 19, 63; Sen. Ep. 74, 11.—

Esp., of the spiritual renewal of a religious experience, to be regenerated, born again (eccl. Lat.):

quod natum est ex spiritu, spiritus est,

Vulg. Johan. 3, 6:

nasci denuo,

id. ib. 3, 7:

natus ex Deo,

id. 1 Johan. 3, 9, etc.—Hence, P. a.

nascens, entis, arising, beginning, nascent, infant, immature:

ante Periclem et Thucydidem, qui non nascentibus Athenis, sed jam adultis fuerunt, littera nulla est, etc.,

Cic. Brut. 7, 27:

eloquentiam pueris induunt adhuc nascentibus,

Petr. 4:

(vitulus) vexat nascenti robora cornu,

Juv. 12, 9.—

Subst.: nascentia, ĭum, n., organic bodies, esp. plants, Vitr. 5, 1, 3; 5, 8, 1.—

nātus, a, um, P. a., born; hence,

Subst.: nātus ( gnātus), i, m., a son; and nāta ( gnāta), ae, f. (dat. and abl. pl. natabus, where ambiguity is to be avoided, Plaut. ap. Prisc. p. 733 P.; Inscr. Orell. 7421; Phocas, p. 1707 P.; v. Neue, Formenl. 1, p. 29), a daughter; in plur.: nati (gnati), children, offspring:

caritas, quae est inter natos et parentes,

Cic. Lael. 8, 27:

bellum prope inter parentes natosque,

Liv. 1, 23, 1; cf. id. 5, 40, 3:

cum pecore et gnatis,

Hor. S. 2, 2, 115:

et trepidae matres pressere ad pectora natos,

Verg. A. 7, 518: mihi ausculta, nate, pueros jube cremarier, Enn. [p. 1188] ap. Non. 246, 11 (Trag. v. 329 Vahl.); Hor. S. 1, 3, 43:

natam conlocare alicui,

Plaut. Aul. Arg. 1, 15: o gnata, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 46 Vahl.):

si quis gnatam pro mutā devovet agnā,

Hor. S. 2, 3, 219; cf. id. ib. 2, 3, 199: Hectoris natum de muro jactarier, Enn. ap. Varr. L. L. 10, § 70 Müll. (Trag. v. 130 Vahl.); so, Nerei natae, id. ap. Prisc. p. 733 P. (Trag. v. 135 Vahl.):

maxima natarum Priami,

Verg. A. 1, 654; Ov. M. 13, 661.—Esp. in the phrase natus nemo, not a human being, nobody (Plautine for nemo mortalis):

tamquam si natus nemo in aedibus habitet,

Plaut. Most. 2, 1, 55 Lorenz ad loc.; id. ib. 2, 2, 20:

nato nemini,

id. Cas. 2, 4, 15; id. Ps. 1, 3, 63.—

Adj.

Natus alicui rei or ad aliquam rem, born, made, destined, designed, intended, produced by nature for any thing.

With dat. (class.):

me credo huic esse natum rei, ferundis miseriis,

Ter. Ad. 4, 2, 6:

non sibi se soli natum meminerit, sed patriae, sed suis,

Cic. Fin. 2, 14, 45:

natus huic imperio,

id. Cael. 24, 59:

gurges atque helluo natus abdomini suo, non laudi atque gloriae,

id. Pis. 17, 41:

Judaei et Syri, nationes natae servituti,

id. Prov. Cons. 5, 10. —

With ad (class.):

vir ad omnia summa natus,

Cic. Brut. 68, 239:

natus ad haec tempora,

id. Phil. 12, 4, 9:

ad dicendum natus aptusque,

id. de Or. 1, 22, 99:

ad haudem et ad decus nati, suscepti, instituti sumus,

id. Fin. 5, 22, 63:

ad hoc unum natus,

id. Or. 28, 99:

ut ad cursum equus, ad arandum bos, ad indagandum canis, sic homo ad intellegendum et agendum natus est,

id. Fin. 2, 13, 40:

natus ad sacra Cithaeron,

Ov. M. 2, 223:

canor mulcendas natus ad aures,

id. ib. 5, 561.—

With inf. ( poet.):

quid meruere boves, animal... natum tolerare labores,

Ov. M. 15, 120: sentes tantummodo laedere natae, id. de Nuce, 113.—

With in and acc. ( poet.):

nati in usum laetitiae scyphi,

Hor. C. 1, 27, 1; Ov. M. 14, 99; 15, 117.—

With propter (rare):

apros, animal propter convivia natum,

Juv. 1, 141.—

Formed or constituted by nature in any manner:

alius ager bene natus, alius male,

Varr. R. R. 1, 6, 1:

sarmenta male nata,

Col. 4, 24, 7:

ita natus locus est,

Liv. 9, 2:

inculti versūs et male nati,

Hor. Ep. 2, 1, 233.—

Pro re natā, or (ante- and post-class.) e re natā, under the present circumstances, according to the state of affairs, as matters are:

ut in his pro re natā non incommode possint esse,

Cic. Att. 7, 14, 3:

Antonii colloquium cum heroibus nostris pro re natā non incommodum,

id. ib. 14, 6, 1;

7, 8, 2: e re natā melius fieri haud potuit, quam factum est,

Ter. Ad. 3, 1, 8; App. M. 4, p. 143, 38.—

With a specification of time, so old, of the age of, etc.:

eques Romanus annos prope XC. natus,

Cic. Verr. 2, 3, 25, § 62:

annos natus unum et viginti,

id. de Or. 3, 20, 74:

cum annos ad quinquaginta natus esset,

id. Clu. 40, 110:

cum quinque et viginti natus annos dominatum occupavisset,

id. Tusc. 5, 20, 57:

Cato annos quinque et octoginta natus excessit e vitā,

id. Brut. 20, 80; in inscr. ANNORVM NATVS, etc., Inscr. Mon. Scip. n. 7;

Inscr. Marini Atti, p. 564.— Sometimes, in order to specify the age more exactly, major or minor, without or with quam, is added: annos nata est sedecim non major,

Ter. Eun. 3, 3, 23:

minor quinque et viginti annis natus,

Nep. Han. 3, 2:

minor triginta annis natus,

Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:

homo annos natus major quadraginta,

over forty years old, Cic. Rosc. Am. 14, 49:

Dionysius major annos sexaginta natus decessit,

Nep. Reg. 2, 3:

cum liberis majoribus quam quindecim annos natis,

Liv. 45, 32, 3:

minorem quam annos sex, majorem quam annos decem natam, negarunt capi fas esse,

Gell. 1, 12, 1.—For major, minor, sometimes with plus, minus (ante-class.):

plus triginta annis natus sim,

Plaut. Men. 3, 1, 1:

annos sexaginta natus es aut plus,

Ter. Heaut. 1, 1, 11; cf.:

non amplius novem annos natus,

Nep. Han. 2, 3.— Act. collat. form: nasco, ĕre, to be born, etc.:

ubi germen nascere coeperit,

Cato, R. R. 151 fin.

,natus sum,nasci

рождаться, возникать

, nasci, natus

to be born, spring forth.

,natus sum,nasci

рождаться, возникать

, natus sum, nasci 3

  рождаться; происходить, появляться, возникать

nascor, nātus, nasci (ante-class., and in poets of the class. period also gnatus, v. under P. a. B.; part. fut. nasciturus, Pall. Jun. 7, § 8; Vulg. Judic. 13, 8), 3, v. dep. [from gnascor, gnatus, root gen, whence gigno; cf. Gr. gennaô], to be born, to be begotten (of or by male or female).

Lit.; constr. with ex or de and abl., or with abl. alone; rarely with ab and abl.

With ex and abl. (esp. with name or other appellation of the mother):

cum ex utrāque (uxore) filius natus esset,

Cic. de Or. 1, 40, 183:

cujus ex filiā natus est Sestius,

id. Fam. 13, 8, 1:

Servius Tullius ex serva Tarquiniensi natus,

id. Rep. 2, 21, 37:

ex hac feminā debuit nasci, qui, etc.,

Sen. ad Helv. 16, 6:

natam sibi ex Poppaeā filiam,

Tac. A. 15, 23 init.:

ex Thetide natus,

Quint. 3, 7, 11:

ex Urbiniā natus,

id. 7, 2, 5:

Alexandri filius natus ex Barsine,

Just. 13, 2, 7; cf.:

negantis (Domitii) quidquam ex se et Agrippinā nisi detestabile nasci potuisse,

Suet. Ner. 6:

quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera,

Cic. N. D. 2, 24, 62; cf.:

convinces facile ex te esse natum, nam tui similis est probe,

Ter. Heaut. 5, 4, 7:

ex militibus Romanis et Hispanis mulieribus natos se memorantes,

Liv. 43, 3, 2;

very rarely with a designation of the father, and only with pronouns: ex hoc Domitius nascitur,

Suet. Ner. 4 init.:

Neoptolemus ex quo nata est Olympias,

Just. 17, 3, 14:

ex quo nasci nepotes deceat,

Plin. Ep. 1, 14, 2:

illum ex me natum,

Val. Max. 5, 10 ext. 3; cf.:

quod tibi filiolus vel filia nascitur ex me,

Juv. 9, 83.—

With de and abl.:

de tigride natus,

Ov. M. 9, 612; cf.:

de stirpe dei nasci,

id. ib. 11, 312:

de pellice natus,

id. ib. 4, 422:

natus de muliere,

Vulg. Job, 14, 1; 15, 14. —

With abl. (so usually with proper names;

and with general designations of parents, family, etc.): quos omnes Erebo et Nocte natos ferunt,

Cic. N. D. 3, 17, 44:

Hercules Jove natus,

id. ib. 3, 16, 42:

Nilo natus,

id. ib. 3, 16, 42:

nascetur Oedipus Lao,

id. Fat. 13, 30:

patre Marte,

id. Rep. 2, 2, 4:

Paulo,

id. Off. 1, 33, 121:

privignus Poppaeā natus,

Suet. Ner. 55:

Ascanius Creusā matre natus,

Liv. 1, 3, 2: Junia, Vell. 2, 127, 4:

amplissimā familiā nati adulescentes,

Caes. B. G. 7, 37, 1:

honestis parentibus,

Quint. 1, 11, 85; Sen. Contr. 7, 21, 1:

Mela quibus Gallio et Seneca parentibus natus,

Tac. A. 16, 17:

deus deo natus,

Liv. 1, 16, 3:

imperioso patre,

id. 7, 4, 5; 9, 1, 12: Assaraco natus Capus, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):

patre certo nasci,

Cic. Rosc. Am. 16, 46:

Apolline natus,

Ov. M. 15, 639: natus deā, son of a goddess, i. e. Achilles, id. M. 12, 86; so,

natus deā,

of Æneas, Verg. A. 1, 582:

matre Musā natus,

Cic. N. D. 3, 18, 45:

nascetur pulcrā Trojanus origine Caesar,

Verg. A. 1, 286.—

With ab and abl.:

generari et nasci a principibus,

Tac. H. 1, 16:

et qui nascentur ab illo,

Verg. G. 1, 434.—

In other constrr.:

post homines natos,

since men have lived, Cic. Phil. 11, 1, 1:

post genus hominum natum,

id. Balb. 10, 26:

in miseriam nascimur,

id. Tusc. 1, 5, 9:

aves omnes in pedes nascuntur,

with the feet foremost, Plin. 10, 53, 74, § 149:

ad homines nascendos vim hujus numeri (septenarii) pertinere,

to the formation of man in the womb, Gell. 3, 10, 7:

homo nascitur ad laborem,

i. e. it is his nature to suffer it, Vulg. Job, 5, 7.—

Transf., to rise, take beginning, derive origin, spring forth, grow, be found: O fortunatam natam me consule Romam, Cic. ap. Quint. 11, 1, 24; and ap. Juv. 10, 122:

humi nascentia fraga,

Verg. E. 3, 92:

cum nata fuerint folia,

Vulg. Marc. 13, 28:

nascitur ibi plumbum album in mediterraneis regionibus,

is found, produced, Caes. B. G. 5, 12:

onyx nascitur circa Thebas Aegyptias,

Plin. 36, 8, 12, § 61:

ex palude nascitur amnis,

rises, id. 36, 26, 65, § 190:

nascere, praeque diem veniens age, Lucifer, almum,

rise, Verg. E. 8, 17:

unde nigerrimus Auster Nascitur,

id. G. 3, 278:

nascens luna,

Hor. C. 3, 23, 2; id. S. 2, 4, 30:

nascentia templa,

newly built, Mart. 6, 4, 3:

Circaeis nata forent an Lucrinum ad saxum... ostrea,

Juv. 4, 140.— To rise, be formed (of a hill):

ab eo flumine collis nascebatur,

Caes. B. G. 2, 18; cf.:

nascitur altera moles,

Sil. 3, 530. —

Trop.

To arise, spring forth, proceed from, be produced:

scribes ad me, ut mihi nascatur epistulae argumentum,

Cic. Fam. 16, 22, 2:

nulla tam detestabilis pestis est, quae non homini ab homine nascatur,

id. Off. 2, 5, 16:

fateor ea me studiose secutum ex quibus vera gloria nasci posset,

id. Fam. 15, 4, 13:

facinus natum a cupiditate,

id. Verr. 2, 2, 34, § 82; id. Font. 16, 37:

visus ei dicitur draco... dicere quo illa loci nasceretur,

id. Div. 2, 66, 135:

strumae nascuntur maxime in cervice,

Cels. 5, 28, 7; 7, 12, 1 fin.; 7, 6, 4 fin.:

onychem in Arabiae tantum montibus nasci putavere,

Plin. 36, 7, 12, § 59:

frumenta nata sunt,

Cic. Verr. 2, 3, 63, § 147:

ex quo uno haec omnia nata et profecta esse concedit,

id. Quint. 28, 85; id. Agr 2, 33, 90:

profectio nata a timore defectionis,

Caes. B. G. 7, 43:

querelae verae nascuntur pectore ab imo,

Cat. 64, 198:

omnis obligatio vel ex contractu nascitur vel ex delicto,

Gai. Inst. 3, 88 sq. —With ut:

ex hoc nascitur ut,

hence it follows that, Cic. Fin. 3, 19, 63; Sen. Ep. 74, 11.—

Esp., of the spiritual renewal of a religious experience, to be regenerated, born again (eccl. Lat.):

quod natum est ex spiritu, spiritus est,

Vulg. Johan. 3, 6:

nasci denuo,

id. ib. 3, 7:

natus ex Deo,

id. 1 Johan. 3, 9, etc.—Hence, P. a.

nascens, entis, arising, beginning, nascent, infant, immature:

ante Periclem et Thucydidem, qui non nascentibus Athenis, sed jam adultis fuerunt, littera nulla est, etc.,

Cic. Brut. 7, 27:

eloquentiam pueris induunt adhuc nascentibus,

Petr. 4:

(vitulus) vexat nascenti robora cornu,

Juv. 12, 9.—

Subst.: nascentia, ĭum, n., organic bodies, esp. plants, Vitr. 5, 1, 3; 5, 8, 1.—

nātus, a, um, P. a., born; hence,

Subst.: nātus ( gnātus), i, m., a son; and nāta ( gnāta), ae, f. (dat. and abl. pl. natabus, where ambiguity is to be avoided, Plaut. ap. Prisc. p. 733 P.; Inscr. Orell. 7421; Phocas, p. 1707 P.; v. Neue, Formenl. 1, p. 29), a daughter; in plur.: nati (gnati), children, offspring:

caritas, quae est inter natos et parentes,

Cic. Lael. 8, 27:

bellum prope inter parentes natosque,

Liv. 1, 23, 1; cf. id. 5, 40, 3:

cum pecore et gnatis,

Hor. S. 2, 2, 115:

et trepidae matres pressere ad pectora natos,

Verg. A. 7, 518: mihi ausculta, nate, pueros jube cremarier, Enn. [p. 1188] ap. Non. 246, 11 (Trag. v. 329 Vahl.); Hor. S. 1, 3, 43:

natam conlocare alicui,

Plaut. Aul. Arg. 1, 15: o gnata, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 46 Vahl.):

si quis gnatam pro mutā devovet agnā,

Hor. S. 2, 3, 219; cf. id. ib. 2, 3, 199: Hectoris natum de muro jactarier, Enn. ap. Varr. L. L. 10, § 70 Müll. (Trag. v. 130 Vahl.); so, Nerei natae, id. ap. Prisc. p. 733 P. (Trag. v. 135 Vahl.):

maxima natarum Priami,

Verg. A. 1, 654; Ov. M. 13, 661.—Esp. in the phrase natus nemo, not a human being, nobody (Plautine for nemo mortalis):

tamquam si natus nemo in aedibus habitet,

Plaut. Most. 2, 1, 55 Lorenz ad loc.; id. ib. 2, 2, 20:

nato nemini,

id. Cas. 2, 4, 15; id. Ps. 1, 3, 63.—

Adj.

Natus alicui rei or ad aliquam rem, born, made, destined, designed, intended, produced by nature for any thing.

With dat. (class.):

me credo huic esse natum rei, ferundis miseriis,

Ter. Ad. 4, 2, 6:

non sibi se soli natum meminerit, sed patriae, sed suis,

Cic. Fin. 2, 14, 45:

natus huic imperio,

id. Cael. 24, 59:

gurges atque helluo natus abdomini suo, non laudi atque gloriae,

id. Pis. 17, 41:

Judaei et Syri, nationes natae servituti,

id. Prov. Cons. 5, 10. —

With ad (class.):

vir ad omnia summa natus,

Cic. Brut. 68, 239:

natus ad haec tempora,

id. Phil. 12, 4, 9:

ad dicendum natus aptusque,

id. de Or. 1, 22, 99:

ad haudem et ad decus nati, suscepti, instituti sumus,

id. Fin. 5, 22, 63:

ad hoc unum natus,

id. Or. 28, 99:

ut ad cursum equus, ad arandum bos, ad indagandum canis, sic homo ad intellegendum et agendum natus est,

id. Fin. 2, 13, 40:

natus ad sacra Cithaeron,

Ov. M. 2, 223:

canor mulcendas natus ad aures,

id. ib. 5, 561.—

With inf. ( poet.):

quid meruere boves, animal... natum tolerare labores,

Ov. M. 15, 120: sentes tantummodo laedere natae, id. de Nuce, 113.—

With in and acc. ( poet.):

nati in usum laetitiae scyphi,

Hor. C. 1, 27, 1; Ov. M. 14, 99; 15, 117.—

With propter (rare):

apros, animal propter convivia natum,

Juv. 1, 141.—

Formed or constituted by nature in any manner:

alius ager bene natus, alius male,

Varr. R. R. 1, 6, 1:

sarmenta male nata,

Col. 4, 24, 7:

ita natus locus est,

Liv. 9, 2:

inculti versūs et male nati,

Hor. Ep. 2, 1, 233.—

Pro re natā, or (ante- and post-class.) e re natā, under the present circumstances, according to the state of affairs, as matters are:

ut in his pro re natā non incommode possint esse,

Cic. Att. 7, 14, 3:

Antonii colloquium cum heroibus nostris pro re natā non incommodum,

id. ib. 14, 6, 1;

7, 8, 2: e re natā melius fieri haud potuit, quam factum est,

Ter. Ad. 3, 1, 8; App. M. 4, p. 143, 38.—

With a specification of time, so old, of the age of, etc.:

eques Romanus annos prope XC. natus,

Cic. Verr. 2, 3, 25, § 62:

annos natus unum et viginti,

id. de Or. 3, 20, 74:

cum annos ad quinquaginta natus esset,

id. Clu. 40, 110:

cum quinque et viginti natus annos dominatum occupavisset,

id. Tusc. 5, 20, 57:

Cato annos quinque et octoginta natus excessit e vitā,

id. Brut. 20, 80; in inscr. ANNORVM NATVS, etc., Inscr. Mon. Scip. n. 7;

Inscr. Marini Atti, p. 564.— Sometimes, in order to specify the age more exactly, major or minor, without or with quam, is added: annos nata est sedecim non major,

Ter. Eun. 3, 3, 23:

minor quinque et viginti annis natus,

Nep. Han. 3, 2:

minor triginta annis natus,

Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:

homo annos natus major quadraginta,

over forty years old, Cic. Rosc. Am. 14, 49:

Dionysius major annos sexaginta natus decessit,

Nep. Reg. 2, 3:

cum liberis majoribus quam quindecim annos natis,

Liv. 45, 32, 3:

minorem quam annos sex, majorem quam annos decem natam, negarunt capi fas esse,

Gell. 1, 12, 1.—For major, minor, sometimes with plus, minus (ante-class.):

plus triginta annis natus sim,

Plaut. Men. 3, 1, 1:

annos sexaginta natus es aut plus,

Ter. Heaut. 1, 1, 11; cf.:

non amplius novem annos natus,

Nep. Han. 2, 3.— Act. collat. form: nasco, ĕre, to be born, etc.:

ubi germen nascere coeperit,

Cato, R. R. 151 fin.